با وجود نشانههای مثبتی از رئیسجمهور جدید، اواریسته داییشیمیه (Evariste Ndayishimiye) به نظر میرسد، فضا همچنان برای فعالیت روزنامهنگاری خصمانه است. در ژانویه ۲۰۲۳ زنی روزنامهنگار به اتهام واهی به مخاطره انداختن تمامیت ارضی بروندی به ده سال زندان محکوم شد.
دورنمای رسانهای
بوروندی پیشتر یکی از پویاترین کشورهای منطقه دریاچههای بزرگ آفریقا تلقی میشد، اما پس از کودتای ناموفقی در سال ۲۰۱۵ و بحران بعد از آن، دورنمای رسانهای آن فقیرتر شده است، بحرانی که به تبع آن بسیاری از ایستگاههای رادیویی ویران شده یا مجبور به ترک کشور شدند و بیشتر آنها به کشور همسایه، رواندا، نقل مکان کردند. رادیو تلویزیون ایسانگانیرو (Radio-Télé Isanganiro)، رادیو بونشا افام (Bonesha FM)، و گروه رسانهای ایواکو (Iwacu) از جمله رسانههای مستقل کشور هستند. رادیو رما افام (Radio Rema FM) و رادیو تلویزیون ملی، آرتیانبی (RTNB) نیز طیف وسیعی از مخاطبان دارند گرچه کار خود را به دفاع و ترویج مواضع دولت اختصاص دادهاند.
زمینه سیاسی
بعد از مرگ رئیسجمهور پیر نکورونزیزا (Pierre Nkurunziza) در سال ۲۰۲۰، جانشین او، سرلشکر داییشیمیه، وعده داد روابط با رسانهها را عادیسازی کند ولی در تحقق این وعده تاخیر داشته است. حزب «شورای ملی دفاع از دموکراسی - قوای دفاع از دموکراسی»، حزب حاکم در کشور از سال ۲۰۰۵ است و از آنجا که خود را قیم کشور میداند هیچ مخالفتی را تحمل نمیکند. رسانهها از نزدیک مهار هستند تا حدی که در برخی استانها روزنامهنگاران باید مجوز داشته باشند یا با یک روزنامهنگار شاغل در رسانهای حکومتی همراهی شوند تا بتوانند برخی موضوعها را پوشش دهند. شورای ملی ارتباطات بر رسانهها نظارت میکند که اعضای آن را رییسجمهور منصوب میکند و زیر مهار دولت است.
چارچوب حقوقی
با وجود این که قانون اساسی بوروندی و قانون رسانهها آزادی بیان را تضمین میکند، چارچوب قانونی فعلی از آزادی اطلاعرسانی و روزنامهنگاران به گونهای روشن حفاظت نمیکند. در دسامبر ۲۰۲۲، مقامات بالاخره برای اولین بار از سال ۲۰۱۷ به مسدودیت سایت خبری ایواکو (Iwacu) پایان دادند. تنها با لطف عفو ریاست جمهوری بود که چهار تن از روزنامهنگاران ایواکو بالاخره در دسامبر ۲۰۲۰ آزاد شدند، ۱۴ ماه پس از آنکه به هنگام سفر برای پوشش واقعهای در شمال شرقی کشور بازداشت شده بودند. در ژانویه ۲۰۲۳ زنی روزنامهنگار شاغل در رادیو به اتهام واهی به مخاطره انداختن تمامیت ارضی کشور طی محاکمهای بسیار نامنصفانه به ده سال زندان محکوم شد.
زمینه اقتصادی
بوروندی یکی از فقیرترین کشورهای دنیا است و بازار تبلیغات آن خیلی محدود است. به این دلیل برای رسانهها خیلی سخت است که بتوانند بدون حمایت دولت یا سازمانهای مردمنهاد جهانی یا سایر نهادها به کار خود ادامه دهند.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
رژیم فرهنگ ترس را در جامعه و رسانهها فراگیر کرده است و خودسانسوری به رفتاری رایج بدل شده است. وقتی روزنامهنگاران برای تهیه گزارش بیرون میروند اغلب مورد خوشآمدگویی «کمیته استقبال» قرار میگیرند، کمیتهای متشکل از گروهی از مردم که توسط مقامات انتخاب شدهاند و نمیتوانند آزادانه نظر خود را بیان کنند. رژیم روزنامهنگاران را میهنپرستانی میداند که باید آموزش ببینند و یا دشمنان ملت هستند.
ایمنی
روزنامهنگاران اهل بوروندی با ترس از تهدید و حمله یا بازداشت زندگی میکنند. خشونت ممکن است از طرف مقامات یا از سوی کنشگران حزب حاکم، به ویژه جوانان شبهنظامی ایمبونراکور (Imbonerakure) انجام شود که بسیار خشن هستند و برای آزار و ساکت کردن روزنامهنگاران هم به ضرب و شتم و هم به اخاذی دست میزنند. در سال ۲۰۲۱، رئیسجمهور در یک سخنرانی به دو روزنامهنگار اهل بوروندی مقیم خارج کشور حمله کلامی کرد و آنان را به تخریب کشور متهم کرد. افرادی که به خشونت علیه روزنامهنگاران دست میبرند از بخشودگی برخوردار هستند.