در گینه استوایی، کشوری که برای بیش از چهار دهه گذشته تحت حکومت یک نفر بوده است، رسانهها به سکوت وادار میشوند و سانسور پیشگرانه رایج است.
دورنمای رسانهای
کثرتگرایی واقعی در رسانههای گینه استوایی وجود ندارد. منبع اصلی شهروندان برای دستیابی به اخبار شبکههای رادیو و تلویزیون دولتی به نام آرتیویجیای (RTVGE) است. آسونگا (Asonga)، تنها شبکه «خصوصی» کشور نیز متعلق به تئودورین اوبیانگ (Teodorín Obiang) پسر و معاون اول رییسجمهور است. علی رغم اختلافی که در جایگاه این دو رسانه وجود دارد، هر دو نقشی حیاتی به عنوان سخنگو و عامل پخش پروپاگاندای دولت ایفا میکنند و هر دو میزانی قابلتوجه از مخاطبان را از آن خود کردهاند. شبکههای تلویزیونی که از طریق ماهواره یا آنتن پخش میشوند اکنون بیشترین میزان بینندگان را دارند. البته در سالهای اخیر شاهد بروز اتفاقی امیدبخش بودهایم: ظهور رسانههای آنلاین که به پوشش خبرهایی میپردازند که تا حدی از مهار دولت فرار میکنند.
زمینه سیاسی
دولت از نزدیک رسانهها را کنترل میکند. هیچ رسانه مستقلی در کشور وجود ندارد و مقامهای حکومتی میتوانند خبرنگارانی را که از سانسور دولت پیروی نمیکنند، اخراج کنند. رسانههای حکومتی برای پوشش اخبار مهم مانند بیماریهای همهگیر یا حوادث شدید رانندگی نیاز به مجوز دیگری هم دارند. در فوریه ۲۰۲۳، روزنامهنگارانی که میخواستند بیماری همهگیر حاصل از ویروس مربورگ (Marburg virus) را پوشش دهند باید مجوزی به امضای وزارت بهداشت را به کارمندان بیمارستان و پزشکان نشان میدادند. روزنامهنگاران خارجی معمولا از ورود به کشور ممنوع هستند. هیچ نهاد مقرراتی برای رسانهها وجود ندارد.
چارچوب حقوقی
گینه استوایی در عرصه قانونگذاری برای رسانهها یکی از سختگیرانهترین کشورها در قاره آفریقا است. از تخلفهای رسانهای جرمزدایی نشده است و شکایات حقوقی برای توهین و افترا رواج دارد که منجر به خودسانسوری میشود. قانون اساسی دسترسی به اطلاعات در دست دولت را تضمین میکند ولی اجرای آن با چندین تبصره قانونی محدود میشود.
زمینه اقتصادی
وضعیت بد اقتصادی جلوی فعالیت مستقل رسانهها را گرفته است. یارانههای دولتی ناچیز هستند و به همه رسانهها داده نمیشوند. در این شرایط تقریبا غیرممکن است که بتوان رسانهای را بر اساس استانداردهای گزارشگری باکیفیت تاسیس کرد. دستمزد کم روزنامهنگاران هم آنان را در برابر فساد آسیبپذیر میکند.
ایمنی
روزنامهنگاران قربانی ترساندن، تهدید و بازداشت خودسرانه میشوند. تلفن آنها معمولا شنود میشود، به مجوزهای ویژه برای بازدید از برخی مناطق نیاز دارند، و از توبیخ برای مطیع کردن آنان استفاده میشود. در سال ۲۰۲۱ چهار روزنامهنگار به دلیل انتقاد از کمیته فنی که برای مهار و مبارزه با همهگیری کووید-۱۹ به راه افتاده بود، از آرتیویجیای برکنار شدند. روزنامهنگاران اندکی که سعی میکنند گزارشهایی مستقل تولید کنند «دشمن رژیم» تلقی میشوند و قربانی تهدیدهای مداوم میشوند. بخشودگی از مجازات برای خشونت علیه خبرنگاران رایج است.