افغانستان : پیش شرط مذاکره برای صلح باید تضمین آزادی رسانه‌ها و امنیت روزنامه‌نگاران باشد
همزمان با تلاش های جهانی برای صلح در افغانستان بیشتر شده است، گزارش‌گران بدون مرز (RSF) همه کشورهای شرکت کننده در این مذاکرات را فرا می‌خواند همه‌ی تلاش خود را برای حفاظت ازآزادی رسانه‌ها و خبرنگاران بکار گیرند. جامعه جهانی باید پذیرش و تعهد طالبان به رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه و در صدر آنها کنوانسیون‌های ژنو را پیش شرط مذاکره قرار دهند.
زلمی خلیلزاد دو ماه پس از برگزیده شدن از سوی رییس جمهور دونالد ترامپ به عنوان نماینده ویژه آمریکا برای صلح در افغانستان و پس از انجام مذاکراه با طالبان به تاریخ 18 نوامبر اعلام کرد ه است که « امیدوار است تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال آینده یک توافق صلح با گروه طالبان بدست بیاید.» زلمی خلیلزاد پس از سقوط طالبان در سال ۱۳۸۰ نیز نماینده ویژه آمریکا و سپس سفی امریکا در افغانستان بود که در آن زمان موضعی بسیار سخت‌گیرانه‌تر در برابر طالبان داشت، اما حال در تلاش است تا با تاخیر انداختن انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان طالبان را وارد یک دولت ائتلافی کند.
از سوی دیگر روسیه نیز به تلاش‌هایش برای برگزاری نشست‌های صلح افزوده است. به تاریخ ۹ نوامبر روسیه میزبان نشست کشورهای هند، ایران، پاکستان، چین وکشورهای آسیای مرکزی از این میان تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در مسکو بود. در این نشست هیاتی از طالبان به سرپرستی شیرمحمد عباس استانکزی، وزیر خارجه سابق حکومت طالبان شرکت کردند. پنج عضو هیات طالبان از مسئولان سیاسی و نظامی حکومت امارات اسلامی طالبان در سیاه ترین تاریخ افغانستان بودند.
با وجود آنکه ایالات متحده آمریکا بر« مذاکره میان افغان‌ها با هدایت حکومت» تاکید دارد اما این امر مانع مذاکرات آنها با طالبان نشده است. نخستین دیدارهای رسمی را زلمی خلیلزاد در پایان ماه میزان در قطر و با همین هیات انجام داد.
بنابر اطلاعاتی که گزارش‌گران بدون مرز گردآوری کرده است، دولت دونالد ترامپ به انجام رساندن گفت‌وگوهای صلح با طالبان را در دستور روز خود دارد. یکی از مسئولان حکومت افغانستان که خواهان فاش شدن نامش نیست، به گزارش‌گران بدون مرز گفت :« امریکایی‌ها حاضرند برای صلح دستاوردهای دمکراتیک را هم به خطر اندازند. فشار آنها برای به تاخیر انداختن انتخابات ریاست جمهوری سال آینده هم نشان آن است.» همین منبع می‌گوید زلمی خلیلزاد در کابل برای تغییر تاریخ انتخابات ریاست جمهوری در ماه حمل حکومت را تحت فشار گذاشت.
با ۱۴ خبرنگار و یک همکار رسانه‌ای کشته شده، سال روان میلادی مرگبارترین سال برای خبرنگاران افغانستان در پس از سقوط طالبان است. از سال۱۳۸۰ (۲۰۰۱ ) خبرنگاران در افغانستان برای انجام وظیفه خود بهای گرانی پرداخت کرده‌اند. تا امروز دست‌کم ۶۶ خبرنگار برای انجام وظیفه اطلاع رسانی جان داده‌اند. ١٦ تن از این روزنامه‌نگاران خارجی بوده‌اند، ۴ روزنامه‌نگار المانی، ۲ آمریکایی، ۲ فرانسوی، ۲ ایتالیایی، ۲ سوئدی، و ۵ تن دیگر ازکشورهای استرالی ا،کانادا ،نروژ و بریتانیا. در همین زمان دست‌کم بیش از ۳۰ رسانه مورد حمله قرار گرفته و تخریب شده‌اند و صدها تهدید علیه خبرنگاران و رسانه‌ها شمارش شده است. اکثریت این اقدامات جنایتکارانه از سوی طالبان انجام شده است.
رضا معینی مسئول دفتر افغانستان و ایران گزارش‌گران بدون مرز (RSF) در این باره می‌گوید :« ما کشورهای شرکننده در مذاکرات را فرا می‌خوانیم برای حفاظت از آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران همه تلاش خود را بکار گیرند. باید پیش شرط هر نوع مذاکره با طالبان پذیرش تعهدات بین‌المللی بینادین و رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه و بیش از هر چیز کنوانسیون‌های ژنو، باشد. و تا آن زمان که طالبان رسما این پذیرش را اعلام نکنند، مذاکره در باره صلح انجام نشود.»
شاه حسین مرتضوی سخنگوی ریاست جمهوری در این باره به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید: « ما براي شروع مذاكره پيش شرط نداريم اما در گفتگوي هاي صلح شرط هاي وجود دارد. در همه نشست هاي مشورتي با ريس جمهور اقشار مختلف بر حفظ دست اورد ها از جمله ازادي بيان تاكيد داشتند. حكومت نيز متعهد به تامين خواسته هاي اساسي و بنيادي شهروندان كشور است.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان به گزارش‌گران بدون مرز با تاکید بر این نکته که تنها با امریکایی‌ها مذاکره می‌کنند و نه با حکومت افغانستان که آنرا نامشروع می‌دانند، در باره آزادی بیان مورد پذیرش طالبان می‌گوید « آنچه با شریعت در تضاد واقع نشود. آزادی بیان یک اصل است، خوب است و برای هر ملت مفید است، اینکه به این معنا باشد که مشکلات مردم را با مسئولین برساند و آن چیزی هایی که بالایش کار شود، دعوت، تشویق و تبلیغت برای پیشرفت در جامعه شود. مگر آن چیزی که در شریعت در تضاد باشد. برای ما اسلام اولویت دارد، آن سبکی را که غربی ها تعبیر می کنند، عملی کردنش برای ما ممکن نیست و عملی هم نیست. آن آزادی بیان که در حد تحقیر، توهین، پروپاگند و هتک حرمت شود در آن، در اسلام اجازه نیست.»
در دو سال گذشته با شدت یافتن جنگ، خشونت علیه خبرنگاران و رسانه‌ها افزایش چشمگیری داشته است. خبرنگاران از یک سو قربانی طالبان و گروه دولت اسلامی(داعش) هستند که جنگ تحمیلی و نفرت‌آفرینی را به مردم و به ویژه رسانه‌ها تحمیل کرده‌اند و از سوی دیگر در فضایی پر تنش از سوی پلیس و قوای اردوی ملی و گروه‌های مسلح غیر مسئول که خود به خطر تازه ای تبدیل شده‌اند، قربانی خشونت می‌شوند.
تجربه ۱۷ سال گذشته در افغانستان به خوبی نشان داده است که صلح و امنیت مطالبات اصلی مردم افغانستان هستند. اما این دو بدون تضمین آزادی اطلاع رسانی و امنیت رسانه‌ها آزاد و مستقل و خبرنگاران ناممکن است.
گزارش‌گران بدون مرز مذاکره با طالبان از سوی کشورهای دموکراتیک درگیر در امور افغانستان و دولت افغانستان را بدون پیش شرط پذیرش تعهدات بین‌المللی بینادین و رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه و بیش از هر چیز کنوانسیون‌های ژنو، که رسانه‌ها و خبرنگاران را امکان و افراد « ملکی» قلمداد و از حمله نظامی حفاظت می کند، غیر قابل پذیرش می‌داند. این پیش شرط به معنای تامین امنیت رسانه‌ها و خبرنگاران است. رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران افغانستانی نباید با تهدید طالبان و سکوت جامعه جهانی بی‌پناه شوند.
در رده بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۱۸ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۱۸ قرار دارد.
افغانستان
