مناطق تحت کنترل گروه دولت اسلامی نقطه‌های کور اطلاع رسانی هستند

در عراق و سوریه، جهادگران گروه دولت اسلامی دیکتاتوری کامل را علیه اطلاع رسانی اعمال می‌کند. روزنامه‌نگاران محلی و خارجی نمی‌توانند وظیفه اطلاع رسانی خود را انجام دهند و جنایت علیه آن‌ها افزایش یافته است. رسانه‌های تعطیل و یا وادار به خودسانسوری شده‌اند. روزنامه‌نگاران تهدید و ربوده می‌شوند، تحت تعقیب و بازداشت قرار می‌گیرند و یا کشته می‌شوند، چشم انداز رسانه‌ای در عراق و سوریه تیره و تار است. خبرنگاران برای حفاظت از خود، به ناگزیز رویداد‌ها را از راه دور و به شکل غیر مستقیم پوشش می‌دهند. چنین پوششی از جنگ در منطقه‌های مورد تهاجم جهادگران دولت اسلامی در عمل جانبدارانه و تخمینی است. ابهام در باره‌ی قتل روزنامه‌نگار عراقی مهند ال‌عكيدی ، نمونه روشن این وضعیت است. خبرنگار شبکه تلویزیونی ال‌موصولیه، دو ماه پیش از اعلام خبر کشته شدنش، در تاریخ ١٣ اکتبر، بدست جهاد‌گران گروه دولت اسلامی، ربوده شده بود. این خبر در فردای انتشار از سوی برخی از اعضای خانواده درشهر موثل و تعدادی از رسانه‌ها تکذیب شد. هنوز صحت و یا نادرستی آن نیز تأیید نشده است. این نمونه به شکل بارزی، نشانگر آشفتگی حاکم بر رسانه‌‌ها در نبود منابع معتبر در شهر موصل و دیگر مناطق تحت کنترل دولت اسلامی است.

جهادگران فضای رعب، ترور و سانسوری را حاکم کرده‌اند که روزنامه‌نگاران نمی‌توانند وظیفه خود را انجام دهند.

در موصل و در استان صلاح‌الدین روزنامه‌نگاران را ساکت کرده‌اند یکی از منابع محلی* که خواهان فاش شدن نامش نیست به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید: « در موصل دست کم ٦٠ تا ٧٠ درصد روزنامه‌نگاران از شهر گریخته‌اند، و بقیه در خانه خود زندانی‌اند.» دولت اسلامی به روزنامه‌نگاران دستور داده است که اگر می‌خواهند زنده بمانند، از پوشش رویدادهای خودداری کنند. در تاریخ ١١ اکتبر گروه‌ جهادگرای دولت اسلامی محمد رعد العزاوی، خبرنگار شبکه سما صلاح‌الدين را در ملا عام سر برید. بنا بر گزارش سازمان دیده‌بان آزادی رسانه‌ها (Journalistic Freedoms Observatory -JFO) در حال حاضر ٩ روزنامه‌نگار در موصل در بازداشت و ٩ تن دیگر به دلیل فعالیت رسانه‌ای‌شان در شبکه سما صلاح‌الدين که دفتر آن در موصول تعطیل شده است، در لیست سیاه تهدید قرار دارند. در این شهر به جز رسانه‌های گروه دولت اسلامی هیچ رسانه دیگری فعالیت ندارد، دفاتر بسیاری از این رسانه‌ها اشغال و وسائل آن‌ها در خدمت پروپاگاند جهادگران قرار گرفته است.

گروه جهادگرای دولت اسلامی که هر روز در دهشت‌آفرینی گامی بلندتر بر می‌دارد. در دستور عملی با مهر و امضای « دولت اسلامی» که در میان نیروهای مسلح این گروه توزیع شده است، فرمان « قتل و مصاده اموال روزنامه‌نگارانی را صادر کرده است که به نفع دشمنان، از این میان ارتش عراق، چهره‌ی دولت اسلامی را مخدوش می‌کنند.» بنابر منبع موثق دیگری، رهبران گروه اسلامی برای ربودن روزنامه‌نگاران به ویژه خبرنگاران خارجی جایزه تعیین کرده‌اند.

لوسی موریون مدیر برنامه و پژوهش، گزارش‌گران بدون مرز در این باره اعلام کردد « ما قاطعانه اقدام‌های جنایت‌کارانه‌ی گروه دولت اسلامی را محکوم می‌کنیم، این سرکوب وحشیانه، پوشش آزاد رسانه‌ها را از رویداهای در مناطق تحت کنترل آن‌ها ناممکن کرده است این مناطق به نقطه‌های کور اطلاع‌رسانی تبدیل شده‌اند. ممنوع‌ کردن اطلاع‌رسانی تأثیری ویرانگر بر مردم این مناطق، کشورهای همسایه‌ و در کل بر جامعه جهانی برای درک واقعی این جنگ گذاشته است. پوشش رویدادها از راه دور صالح حرکی خبرنگار شبکه کا ان ان تی وی، به گزارش‌گران می‌گوید « ما می‌دانیم که روزنامه‌نگاران ممکن است از سوی گروه دولت اسلامی گرفتار و سر بریده شوند، از وحشت چنین سرنوشتی است که از فاصله دو کیلومتری رویداد‌ها را رصد و پوشش می‌دهیم.» گزارش‌گران بدون مرز، گزارش‌های متعددی از خبرنگارانی که برای پوشش خبری حمله‌‌ی جهادگران به شمال سوریه و عراق رفته‌اند، دریافت کرده است، همه بر این امر تأکید دارند که « روزنامه‌نگاران نمی‌توانند به خطوط مقدم جنگ بروند و یا برای مثال در شهر کوبانی در شمال کردستان (کردستان سوریه- روژآوا) حضور داشته باشند. بخش عمده‌ای از خبرهای انتشار یافته در این باره از « منابع» محلی دریافت شده است. باران میسکو خبرنگار آرانيوز که خود چندین بار هدف حمله قرار گرفته و مجبور شده است مدتی پنهان شود، به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید: « پوشش خبری همه‌ی آنچه در کوبانی اتفاق می‌افتد، ناممکن است» وی تأکید دارد که خبرها را از شهروندان غیر نظامی در محل دریافت می‌کند. يلماز بلجين خبرنگار کرد شبکه رگا تی وی، که در لحظه تهیه این گزارش در کوبانی حضور داشت، بر این باور است که دست کم صد خبرنگار کرد و خارجی در درون شهر و یا در پشت خطوط جبهه سوریه و ترکیه از رویداد‌های کوبانی خبر تهیه می‌کنند. به نظر هجر أنور خبرنگار شبکه کا ان ان، که در مناطق مخمور و جوير در عراق و کوبانی در سوریه گزارش تهیه می‌کن می‌گوید : « تعداد خبرنگاران در منطقه کردستان زیاد نیست به همین دلیل نمی‌توان تصویر درستی از شرایط بدست داد.» وی معتقد است « امنیت روزنامه‌نگاران در این جنگ تأمین نمی‌شود.» برخی دیگر از خبرنگارانی که با گزار‌ش‌گران بدون مرز در ارتباط هستند از کم‌بود ابزار کار و وسائل حفاظتی برای انجام وظیفه خود در منطقه‌های جنگی شکایت دارند. جنگ رسانه‌ای، منازعه دیگر گروه دولت اسلامی هراس روزنامه‌نگاران از گروه دولت اسلامی، که جنایات فجیعی علیه آن‌ها مرتکب می‌شود، واقعی است. دولت اسلامی، مهار کامل تصویر پردازی از خود را نیز در دست دارد،افزون بر نبرد در میدان‌‌های جنگ، با راه‌اندازی رسانه‌های پروپاگاند و حذف هر رسانه‌ی غیر همسو با خود، جنگ رسانه‌ای گسترده ای نیز برای تأثیر گذاری بر افکار عمومی جهانی آغاز کرده است. بنا بر اطلاعاتی که گروه رسانه‌ای سيريا ديبلي منتشر کرده است. گروه دولت اسلامی، فرمانی یازده ماده‌ای و لازم اجرا برای روزنامه‌نگارانی که خواهان فعالیت در استان دير الزور ( و تمامی سرزمین‌های اشغالی) صادر کرده است. نخستین شرط فعالیت این روزنامه‌نگاران، بیعت با خلیفه ابوبکر ال‌بغدادی است. انتشار هر مطلب باید با نظر موافق دفتر رسانه‌ای دولت اسلامی باشد. عکس و یا فیلم‌برداری نیز از مناطق حساس و امنیتی ممنوع اعلام شده است. عبد الله البوشی، جوان هفده ساله‌ای در محله الباب شهر حلب، به مدت سه روز درملا عام به صلیب کشیده شد، جرم او خروج از دین به وسیله فیلم‌برداری و فروش آن بود. به گفته مرکز ارتباطات ضدتروریستی استراتژیک وزارت امور خارجه امریکا، گروه جهاد‌گرای دولت اسلامی، در موصل پنج و در رقعه دو شبکه تلویزیونی دارد. رسانه‌های محلی و بین‌المللی در تابستان امسال از راه اندازی رادیو این گروه به نام «ال بیان» در موصل گزارش دادند و دولت اسلامی همچنین دارای نشریه‌ای انلاین به نام دابق است که برخی از مناطق چاپ هم می‌شود. دولت اسلامی شبکه ماهواره‌ای هم به همین نام دارد که برنامه‌هایش از موصل پخش می‌شود. بنا بر اطلاعات گردآوری شده گروه دولت اسلامی در نظر دارد نشریه آنلاین دیگری به نام « خلیفه دو » منتشر کند. نقش عمده این رسانه‌ها دفاع از نقطه‌های نظر گروه در باره‌ی اسلام و جهاد است و سپس پروپاگاند برای افزودن تعداد جهادگران در صفوف خود است. به چالش کشیدن نظر دیگر اندیشان و غرب در باره‌ی جهان، یکی دیگر از وظایف این رسانه‌هاست. پس از سربریدن جمیر فولی در نشریه دابق مقاله‌ای مفصل در باره چرایی اعدام‌اش منتشر شد. در نقطه‌های کور اطلاع رسانی عراق و سوریه آزادی لازم برای رسانه و برای پوشش خبری رویدادها ناممکن است. تهاجم جهادگران در عراق وضعیتی را پدید آورده است، که دولت عراق هم لازم می‌بیند که مهار رسانه‌ها را بیشتر کند. از این میان رسانه‌هایی که در پوشش خبری « بی طرف» نیستند و یا آنها که دولت را به فرقه‌گرایی متهم می‌کنند. دولت نوری ال‌مالکی شبکه‌های تلویزیونی ال‌بابليه، ال‌شرقيه و ال‌رافدين را تعطیل کرد. دولت جدید حيدر العبادی نیز برخی از شبکه‌ها تلویزیونی را به بهانه‌های حقوقی و فنی ازجمله دارا نبودن مجوز فرکانس، تعطیل کرده است. نخست وزیر عراق پیش از این بر رواج یافتن شایعه در کشور و سازمان دهی رسانه‌ها برای مبارزه موثرتر با تروریسم دولت اسلامی تأکید کرده بود. وی رسانه‌ها به «عینیت‌گرایی» دعوت کرده بود «چرا که ٧٠ درصد جنگ دشمن جنگ روانی است. » سوریه منطقه‌ای سیاه برای روزنامه‌نگاران است. از سال ماه مارچ ٢٠١١ صدها روزنامه‌نگار و شهروند وب‌نگار خودسرانه بازداشت، ربوده و قربانی طرف‌های متخاصم شده‌اند. هم‌اکنون در این کشور دست کم٤٠ روزنامه‌نگار و شهروند خبرنگار زندانی هستند. ویرجینی دانگل، معاون بخش پژوهش گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید:« ما عدم اتخاذ موازین ضروری از سوی مقامات مسئول برای حفاظت از فعالان رسانه‌ای را محکوم می‌کنیم. خبرنگاران در میان آتش‌باری سرکوب حکومت‌های عراق و سوریه و ارتکاب جنایت از سوی گروه‌های مسلح چون دولت اسلامی محاصره شده‌اند. تا امروز هشت روزنامه‌نگار سوری، دو روزنامه‌نگار خارجی، و یک روزنامه‌نگار عراقی را گروه دولت اسلامی به قتل رسانده‌ است. در عراق ٩ روزنامه‌نگار عراقی و یک روزنامه نگار خارجی در اسارت این گروه به سر می‌برند و در سوریه بیست روزنامه‌نگار ناپدید و یا از سوی گروه‌های متخاصم از این میان گروه دولت اسلامی ربوده شده‌اند. عراق و سوریه به ترتیب در رتبه‌های ١٥٣ و ١٧٧ جدول رده بندی جهانی آزادی رسانه‌های گزارش‌گران بدون مرز قرار دارند. * بسیاری از روزنامه‌نگاران و منابع خواهان آوردن نامشان درگزارش نبودند