انتخابات در افغانستان رسانههای محلی در خط مقدم
در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی در افغانستان، که در تاریخ ١٦ حمل ١٣٩٣ برگزار میشود، گزارشگران بدون مرز امروز ٢٦ حوت گزارش \"انتخابات در افغانستان رسانههای محلی در خط مقدم\"، بیلانی از وضعیت آزادی اطلاع رسانی در افغانستان را منتشر کرده است.
این گزارش با هدف شناخت از تهدیدها و مشکلات پیشاروی رسانهها و روزنامهنگاران در افغانستان، حاصل تحقیق و بررسی گزارشگران بدون مرز در ماههای سنبله و میزان ١٣٩٢ تا امروز در کابل و سه ولایت شمالی پروان و کاپیسا و پنجشیر است. تحلیل وضعیت آزادی رسانهها در این سه ولایت که دوازده سال پیش نخستین سرزمینهای آزاد افغانستان بودند، اشتراکات زیادی با دیگر مناطق کشور دارد. گزارشگران بدون مرز با این ماموریت کارزار خود برای آماده سازی و حفاظت از فعالان رسانهای در دوره انتخابات را آغاز کرد.
روزنامهنگاران و رسانهها، با وجود بیم و هراس از خطرهایی که هر روزه با آن مواجه هستند، و در سالی که قوای خارجی تحت فرمان سازمان ملل متحد (آيساف) کشور را ترک میکنند، نقشی پراهمیت در پوشش این انتخابات برعهده دارند.
با نزدیک شدن مهلت خروج از کشور قوای ائتلاف بینالمللی تحت فرمان سازمان ملل متحد (آيساف) به رهبری ایالات متحده امریکا، اعتبار و نقش رئیس جمهوری آینده دارای اهمیتی خاص است. نقش رسانهها هم به مثابه منبع خبر برای شهروندان و هم به عنوان ناظر انتخاباتی آزاد و دمکراتیک، در برابر خطر تقلب و تخلف که انتخابات را تهدید میکنند تعیین کننده است.
کریستف دو لوار دبیر اول سازمان در این باره اعلام کرد:«گزارشگران بدون مرز در این گزارش با بررسی وضعیت رسانهها از مقامات مسئول دولتی خواهان تضمین امنیت ژورنالیستان در انجام وظیفهشان شده است. نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نیز مورد خطاب این گزارش هستند و از آنها نیز می خواهیم برای نهادینه کردن آزادی اطلاع رسانی در جامعه تعهدات روشن اخذ و اعلام کنند.»
خبرنگاران رسانهها در ولایات به دلیل انجام وظیفهشان بیش از پیش قربانی خشونت و تهدید و تهاجم میشوند. از آغاز کارزار انتخاباتی در اواسط ماه دلو، گزارشگران بدون مرز بیش از بیست مورد تهدید و تهاجم علیه خبرنگاران در ولایات مختلف کشور از جمله در کابل، هرات و مزار شریف، شمارش کرده است. برخی از این خشونتها از سوی نزدیکان نامزدهای ریاست جمهوری انجام گرفته است.
در ماه سنبله و میزان ١٣٩٢ گزارش گران بدون مرز کارزاری برای آماده سازی و حفاظت از فعالان رسانهای در دوره انتخابات را در افغانستان به راه انداخت. کتابچه « راهنمای عملی خبرنگاران در دورهی انتخابات»، که با همکاری سازمان کشورهای فرانسه زبان انتشار یافته است، راهنمایی اجرایی برای خبرنگاران در پروسه انتخابات است. کتابچه به دو زبان دری و پشتو نشر و در جهت رصد و پوشش حرفهای انتخابات از سوی خبرنگاران، در کارگاه های آموزشی در کابل و در شهر صیاد، ولایت کاپیسا در میان خبرنگاران توزیع شد.
در این گزارش، مصونیت از پیگرد یکی از اصلیترین علتهای عدم امنیت و آسیبپذیری فعالان رسانهای معرفی شده است، خبرنگاران افغان با بیش از ۱۹ جانباخته در ده سال اخیر، هزینۀ سنگینی را برای انجام وظیفۀ اطلاع رسانی خود پرداخته اند. روزنامهنگاران زن به ویژه، از قربانیان اصلی خشونت، تهدید و ارعاب هستند. در افغانستان امروز مدیریت ٣٠ رسانه بر عهده زنان است. با وجود الزام دولت برای رعایت سهمیه ٣٠ درصدی زنان در میان کارکنان اما در هیچ کدام از ٦٨ رسانه دولتی هیچ مدیر زنی وجود ندارد. در برخی از ولایات مانند پکتیا، پنجشیر و یا فاریاب هیچ زن خبرنگاری وجود ندارد.
گزارشگران بدون مرز، همچنین در این گزارش پویایی و تردیدهای جامعه مطبوعاتی کشور را در رابطه با وضعیت اقتصادی و خروج قوای خارجی تحلیل کرده است.
در توصیههای گزارشگران بدون مرز از وزارت خانههای اطلاعات و فرهنگ، عدلیه و داخله خواسته شده است که در باره روزنامهنگاران به قتل رسیده اقدام به تحقیق و بررسی کرده و پروندههای مسکوت مانده را بازگشایی و به انجام رساند. این وزراتخانه باید تضمین کنند که قوای امینه در باره هر حمله و تهاجم به روزنامهنگاران تحقیق و بررسی انجام داده و عاملان و آمران شناسایی و محاکمه و مجازات شوند. قانون حق دسترسی به معلومات عمومی نیز باید تصویب و اجرا شود. در این توصیهها همچنان از مقامات و مسئولان سیاسی حکومتی و مذهبی خواسته شده است به صراحت و به شکل علنی از حقوق زنان روزنامهنگار و از حق برابری آنها در رسانهها به مانند مردان دفاع کنند.