"ابتکار روزنامهنگاری اعتمادمحور" دادهای تازه برای اعتبار اطلاعات و استانداردهایی برای روزنامهنگاری
در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۱۹، کمیته استاندارد سازی اروپا (CEN) به طوررسمی سند استاندارد را صادرکرد که در طی دو سال گذشته توسط "ابتکار روزنامهنگاری اعتمادمحور" (JTI) تهیه شده بود. JTI توسط گزارشگران بدون مرز (RSF) و با مشارکت خبرگزاری فرانسه (AFP)، اتحادیه اروپایی رادیو -تلویزیون (EBU) و شبکه گلوبال ادیتورز (GEN) ، راهاندازی شد و بیش از ۱۲۰ کارشناس و مؤسسه در مرحله تدوین آن شرکت داشتند.
استانداردهای بهدستآمده از "ابتکار روزنامهنگاری اعتمادمحور" که از ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ در دسترس است، نه تنها ابزاری برای ارتقاء شفافیت و مسوولیت پذیری رسانهها که همچنین برای تشویق ومحترم شمردن موازین و روشهای حرفهای روزنامهنگاری هستند. توسعه این استاندارد را گزارشگران بدونمرز (RSF) آغاز، توسط نهاد فرانسوی استانداردسازی AFNOR تسهیل و توسط سازمان همتای آلمانیاش DIN به نمایندگی از کمیته استاندارد سازی اروپا پشتیبانی شده است.
به مدت ۱۴ ماه، یک گروه متشکل از ۱۰۰ سازمانها و افراد شرکتکننده متن نهایی را با همرایی تهیه کردند. در مرحله نظرخواهی عمومی، بیش از ۲۰۰ اظهارنظر درباره پیشنویس استاندارد دریافت شد که بیشتر نظرات بهطور کامل یا بخشیهایی از آنها، در این سند آورده شده است. سپس این سند در جلسه علنی ِ ۲۲ نوامبر ۲۰۱۹ در بروکسل با اکثریت آرا توسط شرکتکنندگان ، با یک رأی مخالف و دو رأی ممتنع تصویب شد.
استاندارد JTI بنمایهای است برای خودارزیابی و آشکارسازی داوطلبانه برای رسانهها. شامل ۱۸ بند است و از مالکیت و سرچشمههای درآمد تا فرایند تحریریه و موضوعاتی مانند روشهای ویرایشی، نصب محتواهای حمایتشده و تضمین راستی انگاری، دربرمیگیرد، معیاری است که هر روزنامه، کانال تلویزیونی یا ایستگاه رادیویی، وبسایت یا وبلاگ میتواند از آن بهعنوان یک فهرست ارزیابی برای بازشناسی داخلی زنجیره تولید خود استفاده کند و در صورت لزوم بهینهسازی آن را انجام دهد. رسانهها تشویق میشوند تا الزامات استاندارد JTI را رعایت کنند و نسبت به آن شفاف باشند. همسانی کامل آن است که از سوی بازرسی بیرونی تأیید شود، امری که در بسیاری از صنایع رایج است.
روزنامهنگاری که شایسته این نام است باید بهگونهای آشکار از سوی انسانها و الگوریتمها قابلتفکیک باشد. به همین دلیل JTI بیشتر استانداردهای حرفهای موجود را به کدهای خوانشپذیر با افزارواره تبدیل کرده است. در سطح تولید روزنامهنگاری، این معیارهایی که از نظر کیفیت و استقلال بهطور عمومی مورد توافق هستند میتوانند شفافیت را ایجاد کنند و برای بازگرداندن اعتماد مورد تأیید قرار گیرند. برای این منظور، JTI نشانگرهایی را برای رسانهها فراهم میکند تا خودشان را ارزیابی کنند و با آن مطابقت دهند و برای شهروندان، آگهیدهندگان و ناظران رسانهها آن را بشناسند و تشویق کند. با این حال، JTI امکان امتیازبندی محتوای تکتک مطالب را نمیدهد، زیرا چنین سازوکاری ممکن است برای محدود کردن آزادی بیان سوءاستفاده شود.
مانند هر استاندارد دیگر، JTI نیز تقاضامحور است. فهرستبندی، رتبهبندی و توزیع اخبار، بهویژه در رسانههای اجتماعی و سایر شرکتهای فناوری که الگوریتممحور هستند مورد بررسی جدی قرار دارند. بنابراین، بیرونیکردن این فرایند و سرچشمه، مدیریت و توسعهی بیشتر معیارهای اساسی بهگونهای مستقل، گزینههای قابل اجرایی هستند که JTI میتواند ارائه کند. در آغاز فیس بوک و گوگل نیز به کارگروه JTI پیوسته بودند و در کار آنها بهویژه با نگرشی برای خوانشپذیرکردن این سند استاندارد توسط دستگاه همکاری میکردند.
همچنین، در این روند عوامل توسعه رسانهها و همچنین سازمانهای نظارتی و خود نظارتی مانند شوراهای مطبوعاتی مشارکت داشتند و اکنون استاندارد JTI را بهعنوان ابزاری با ارزش برای انجام بهتر وظایف متنوع خود در نظر میگیرند. آگهیدهندگان نیز به معیارها و نشانگرهای که هزینههایشان را به محیط اینترنتی امنتر هدایت و از اصالت نشانهایشان حفاظت کند، همچنین به بازآفرینی روزنامهنگاری که شایسته این نام است ابراز علاقه کردهاند.
علت وجودی JTI دگرگشت تقاضای رو به رشد به امتیازهای آشکار برای رسانههایی است که در وهله اول استفاده از این استاندارد را انتخاب کردهاند. انطباق با استانداردهای حرفهای سرمایهگذاری است که در جلب اعتماد مخاطبان، حوزه اثر و رؤیت بیشتر، محدودکردن مسئولیت و در نهایت تجارت بهتر نتیجه میدهد. رویکرد داوطلبانه، خودنظارتی و مشارکت چندگانه در تنظیم استاندارد "رسمی" این منطق را در سایر بخشها هر روز در سراسر جهان اثبات میکند. این یک مکانیسم آزمایششده و مقیاسپذیر است که JTI اکنون برای همه رسانهها، بزرگ یا کوچک، در دسترس قرار میدهد. فعالانی که در فضای اطلاعات بهشکل اخلاقی و حرفهای فعالیت میکنند میباید که در فضای رقابتی قرار گیرند، که "طرح روزنامهنگاری اعتمادمحور" بهشکل بسیار کاربردی آن را تسهیل میکند.
پس از نخستین مرحله تدوین و آزمایش در سال ۲۰۱۹، RSF و همکارانش یک ابزار آنلاین برای خودارزیابی را در JTI ارائه خواهند داد. علاوه بر این، سازوکاری برای دیده بانی مستقل نیز افزوده خواهد شد. اکنون آغاز مرحله دوم است.
در مورد سند استاندارد بیشتر بخوانید
ما گواهی میدهیم:
"هیچ زمان نیاز به رسانههای آزاد، مستقل و مورد اعتماد بیشتر از شرایط سیاسی و اجتماعی امروزه نبوده است، آنجا که شاهد گسترش نااطلاعات و افزایش اقدامهای ناامیدکننده برای خاموش کردن شناسههای مستقل هستیم. به همین دلیل EBU در این پروژه بسیار مورد نیاز شریک مشتاق و متعهد بوده است که استانداردهای آشکاری از درستی، بیطرفی و اعتماد را ترویج میکند. این استانداردها همیشه برای جوامع دموکراتیک - و برای ارزشهای رسانههای توانمند در ارائه خدمات همگانی نقش اساسی خواهند داشت."
- نوآم کوران دبیرکل EBU
"الگوریتمهای هوشمند باید اخبار و گزارشهایی را ترویج کنند که مطابق با استانداردهای پُرکیفیت اتاقهای خبر ساخته شدهاند و نه فقط بلندترین صداها را! به همین دلیل ما از اهداف طرح روزنامهنگاری اعتمادمحور پشتیبانی میکنیم، زیرا این امر با گسترش نشانگرهای شفاف، ارتباط بین روزنامهنگاری قابل اعتماد با الگوریتمها را فراهم میسازد."
- الیویه فاهلبوش رئیس هیئتمدیره درRTL
"برای من به عنوان نماینده شورای مطبوعات سوییس و عضو انجمن روزنامهنگاران سوییس "impressum"، روند فراگیر JTI بسیار جالب است. این امتیازی است که بتوانیم نظرها و دیدگاههای خود را با مردم با زمینههای ذهنی متفاوت که در جستجوی درکی مشترک از ارکان روزنامهنگاری اعتمادمحور در صنعت رسانه امروز هستند به اشتراک بگذاریم."
- مایکل بوهرر روزنامهنگار و عکاس
"در زمانی که چشمانداز رسانههای دیجیتال از نااطلاعات و تبلیغات پر میشود، رسانههای حرفهای باید برای اطمینان از یک فضای اطلاعاتی سالم به تجهیزات بالایی دست پیدا کنند. ما با تشویق مسئولیتپذیری عمومی و رعایت استانداردهای اخلاقی، معتقدیم که طرح روزنامهنگاری اعتمادمحور میتواند به حفظ روزنامهنگاری خوب در عصر دیجیتال کمک کند."
- پونتوس آلکویست دبیر سرویس خارجی در شبکه خبری تیتی سوئد
"مصرفکنندگان و شهروندان باید بدانند که آیا میتوانند به منابع خبری که دریافت میکنند اعتماد کنند. ما معتقدیم که استاندارد JTI میتواند این اطمینان را بدهد که مصرفکنندگان به منابع خبری که میخوانند اطمینان داشته باشند."
- چیارا جیووانی، معاون دبیركل در ANEC - ارتقاء استانداردها برای مصرفكنندگان
"در نظام فعلی، تحت مدیریت الگوریتمهای ایجادشده توسط موتورهای جستجو و رسانههای اجتماعی، اطلاعات نادرست یا غیرقابل اعتماد سریعتر از اطلاعات واقعی منتشر میشود. امیدواریم که انتشار این توافقنامه کارگروه CEN که توسط شریک ما، گزارشگران بدونمرز آغاز شده است کمک کند تا این روند با دادن یک مزیت واقعی به کسانی که اطلاعات را به شیوهای مطمئن تولید و پخش میکنند، عوض شود. در این بخش مانند بسیاری دیگر، استانداردسازی داوطلبانه نقش مهمی را در تقویت اعتماد ایفا میکند: با ارتباطدادن سهام اقتصادی با موضوعات اخلاق حرفهای، سازوکار نظارت بر خود JTI، سهامداران اطلاعات را قادر میسازد تا به شکل داوطلبانه و خودجوش و در عین حال کارآمد، به یکپارچگی بحث همگانی بپردازند."
الیویه پیروت رئیس هیئت امنا AFNOR
"اخبار برساخته تهدید فزایندهای برای دموکراسیهای ما است. برای محافظت از شهروندان در برابر انتشار آن، ابزارهای قدرتمندی لازم است. JTI به وضوح چنین ابزاری است و به شهروندان کمک میکند تا راهی برای روزنامهنگاری صادقانه پیدا کنند."
- مونیک گوینز دبیرکل BEUC سازمان مصرفکننده اروپایی
"مردم حق دارند بدانند كه سازمانهای خبری چگونه گزارشهای خود را ارائه میکنند، و برای این منظور طرح روزنامهنگاری اعتمادمحور در تلاش برای ایجاد استانداردهای تأییدشده جهانی است. ما از این تلاشها برای شفافیت و پاسخگویی بیشتر پشتیبانی میکنیم."
- دیل بچل، عضو هیئت تحریریه در SWI swissinfo.ch - شرکت پخش سوئیس
"چشمانداز رسانهای که با سرعت بیسابقهای در حال تحول است، فرصتهای جدیدی ایجاد میکند، اما تغییرات بزرگی نیز در نحوه ارائه اخبار به دست میآورد. از آنجا که فنآوریهای اطلاعاتمحور تأثیر بیشتری در ایجاد و جستجوی بروندادهای روزنامهنگاری ما دارند، بنابراین روزنامهنگاران و سازمانهای دخیل در ارائه خدمات همگانی به ابزاری احتیاج دارند که بتوانند اطمینان حاصل کنند که کیفیت خدمات عمومی کاملاً قابل شناسایی، پیداکردن و مشخص است. ابزار استاندارد JTI میتواند دستیابی به این امکان را فراهم آورد و برای اطمینان از تداوم پیروی از بالاترین استانداردهای حرفهای و اخلاق روزنامهنگاری راهنمایی منسجم و کامل ارائه دهد."
- جوستینا کورزابینسکا، مدیر ارشد تبادل و راهبر خبر در EBU
شناسه ما:
گزارشگران بدونمرز (RSF) یکی از سازمانهای غیردولتی پیشرو در جهان در دفاع و ارتقاء از آزادی اطلاعات است.RSF در فرانسه به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی با سابقه مشورت در سازمان ملل، یونسکو و شورای اروپا به ثبت رسیده است. بخشهای خارجی، دفاتر در ۱۳ شهر و شبکهای از خبرنگاران در ۱۳۰ کشور به ما توانایی افزایش آگاهی همگانی، آمادگی برای پشتیبانی و تأثیرگذاری بر رهبران در موارد فردی و سیاستهای کلی را میدهد.
اتحادیه پخش اروپا (EBU) بزرگترین متحد جهانی رسانههای خدمات همگانی (PSM) است. مأموریت آن ضروری ساختن PSM است. EBU نماینده ۱۱۶سازمان عضو در ۵۶ کشور اروپایی، خاورمیانه و آفریقا است؛ و دارای ۳۴ همکار دیگر در آسیا، آفریقا، استرالیا و آمریکا است. EBU خدمات Eurovision و Euroradio را انجام میدهد.
آژانس فرانسپرس (AFP) که در سال ۱۸۳۵ تأسیس شد، سومین خبرگزاری بینالمللی بزرگ جهان است که پوشش سریع، دقیق و عمیق از وقایع شکلگرفته در جهان به ما ارائه میدهد. این یک نهاد خودمختار است که توسط پارلمان فرانسه ایجاد شده و استقلال آن در بطن تعهدات اساسی خود است.
انجمن استانداردسازی فرانسه (AFNOR) سازمانی است فرانسوی برای استانداردهای داوطلبانه. این انجمن استانداردهای خواستهشده را تهیه و راهحلهایی را برای پیشرفت و تقویت اعتبار به وجود میآورد. به عنوان یک انجمن توزیعکننده غیرانتفاعی، مأموریتهای خود را در راستای منافع همگانی برای هدایت و هماهنگی سیستم استانداردسازی فرانسه، ارتقاء مواضع فرانسوی در آژانسهای استانداردسازی اروپایی (CEN / CENELEC) و بینالمللی (ISO / IEC) انجام میدهد، تهیه پیشنویس و انتشار استانداردهای ملی فرانسه را نیز بهعهده دارد.
مؤسسه آلمانی استانداردسازی (DIN)، پایگاهی مستقل برای استانداردسازی در آلمان و سراسر جهان است. DIN به عنوان یک شریک در صنعت، تحقیقات و به طور کلی در جامعه، نقش مهمی در هموارکردن راهیابی نوآوریها به بازار و پیشبرد پیشرفت آن از طریق استانداردهای بازارمحور و مشخصاتی که باعث ارتقاء تجارت جهانی، تشویق تضمین کیفیت و حفاظت محیطزیست و همچنین بهبود امنیت و ارتباطات میشوند، دارد.
کمیته استانداردسازی اروپا (CEN) انجمنی است که نهادهای ملی استانداردسازی ۳۴ کشور اروپایی را گردهم آوردهاست. CEN یکی از سه سازمان استانداردسازی اروپا است که به طور رسمی توسط اتحادیه اروپا و اتحادیه تجارت آزاد اروپا (EFTA) به عنوان مسئول توسعه و تعیین استانداردهای داوطلبانه در سطح اروپا شناخته شده است.
تماس برای رسانهها:
RSF: Sophie Minodier, PR | [email protected] | + 33 6 26 49 38 53
EBU: Jo Waters, Snr Communications Officer | [email protected]
AFNOR: Olivier Gibert, PR | [email protected] | + 33 141 62 85 55
CEN: Giovanni Collot, Project Manager Strategy & Governance
+32 474 98 21 17 | [email protected] | @Standards4EU