جمهوری اسلامی ایران : چیرگی بخشودگی از مجازات برای جنایت علیه روزنامه‌نگاران

به مناسبت بیستمین سالگرد کشتار روزنامه‌نگاران و روشنفکران در ایران، گزارش‌گران بدون مرز به تاریخ ۱۴ آذر۱۳۹۷  شب یادمانی با حضور شیرین عبادی برنده نوبل صلح و وکیل مدافع خانواده‌های قربانیان، عبدالکریم لاهیجی رییس جامعه حقوق بشر در ایران و رییس افتخاری فدراسیون جهانی جامعه‌های حقوق بشر و پرستو فروهر هنرمند و نویسنده و فرزند داریوش و پروانه فروهر در پاریس برگزار کرد.  در این مراسم گزارش‌گران بدون مرز بار دیگر از مقامات مسوول حکومت ایران خواست که به بخشودگی از مجازات برای جنایتکاران علیه روزنامه‌نگاران پایان دهد.

سوفی بووسون مسوول دادخواهی گزارش‌گران بدون مرز در آغاز این مراسم اعلام کرد : « گزارش‌گران بدون مرز مبارزه برای اجرای عدالت را که امروز بیست سال از آن گذشته رها نخواهد کرد. این مبارزه تنها مبارزه با فراموشی نیست که محاکمه و مجازات عاملان و آمران این جنایت امکان دادن به روزنامه‌نگاران ایران برای پیشبرد تلاش شجاعانه‌شان در امر اطلاع رسانی است.»

رضا معینی مسوول دفتر ایران و افغانستان گزارش‌گران بدون مرز نیز جامعه جهانی و گزارش‌گر ویژه سازمان ملل برای وضعیت حقوق بشر در ایران رحمان جاوید را فرا خواند که در حمایت از خانواده‌های قربانیان که بیش از شانزده سال است به نهادهای جهانی شکایت کرده‌اند حمایت کنند.

در آذر ماه ۱٣٧٧، داريوش و پروانه فروهر، چهره‌های برجسته آزادیخواه و منتقد نظام، محمد مختاری ، محمد جعفر پوينده و مجيد شريف،نويسنده و روزنامه‌نگار، به شکلی ناگوار کشته شدند. سه ماه پيش از اين قتل‌ها در ٣ شهريور ماه، پيروز دوانی صاحب امتياز نشريه پيروز ناپديد شده بود، پيکر او تا به امروز پيدا نشده است. اين جنايات سياسي که در ایران به قتل‌های زنجيره‌ای مشهور شدند، انزجار افکار عمومی را برانگيخت و واکنش و افشاگری شخصیت‌های ملی و روزنامه‌های اصلاح‌طلب را به همراه داشت. رييس جمهور محمد خاتمی برای روشن شدن حقایق کميسيون تحقيقی را تشکیل داد. در دی ماه ۱٣٧٧ وزارت اطلاعات با انتشار اطلاعيه‌ای رسما اعلام کرد که بعضی از ماموران اين وزارتخانه در اين جنايات دست داشته و ده‌ها تن از آنان دستگير شده‌اند. دادگاه متهمان قتل‌های زنجيره‌ای به شکل غیر علنی در بهمن ١٣٧٩ برگزار شد خانواده‌های قربانيان اين دادگاه را فرمايشی توصيف و از شرکت در آن خودداری کردند. ظاهرا هيجده متهم در رابطه با اين پرونده بازداشت شده بودند. بنا بر رأی همان دادگاه از اين تعداد سه نفر به اعدام، دوازده نفر به زندان و سه نفر ديگر تبرئه شدند. دادگاه تجديد نظر این حکم را تأیید اما پرونده به ديوان عالی ارجاع گرديد. حکم اعدام به ١٥ سال زندان کاهش یافت.

خانواده های قربانيان این کشتار زنجيره‌ای، خواهان مجازات آمران اصلی اين جنايات شدند و اعلام کردند که برای دادخواهي به کميسيون ( شورای) حقوق بشر و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل و ديگر نهادهای بين‌المللی شکايت کرده‌اند.

با آنکه دخالت مقامات عالی‌رتبه در کشتار‌ معلوم شده است، اما هيج اراده ای برای تعقيب قضايي آنها وجود ندارد. سه تن از اين افراد مصطفي پور محمدی وزير سابق دادگستری کنونی، غلامحسين محسني اژه ای سخنگوی کنونی دستگاه قضایی، و قربانعلي دری نجف‌آبادی، وزير وقت اطلاعات و سپس دادستان سابق کل کشور هيچگاه از تعقيب قضايي خود نگران نشدند. عاملان کشتار نیز که به حبس‌های از سه تا پانزده سال محکوم شده بودند، امروز همگی آزاد شده‌اند.

بخشودگی از مجازات در ایران  یکی از اصلی‌ترین علل خشونت علیه روزنامه‌نگاران است. افزون بر قربانیان قتل‌های سیاسی و حکومتی در سال ۱٣٧٧، تا امروز پرونده هیچ کدام از روزنامه‌نگاران کشته شده در ایران چون ناشر و روزنامه‌نگار ابراهیم زال زاده، ناپدید و سپس به قتل رسیده در سال ۱۳۷۶، عکاس خبرنگار زهرا کاظمی، کشته شده در زندان اوین و در هنگام بازجویی در سال ١٣٨٢، خبرنگار آژانس فرات، آیفر سرچه، کشته شده در مرزترکیه در سال ١٣٨٤، وبلاگ‌نویس جوان امیدرضا میرصیافی، کشته شده در زندان اوین در سال ١٣٨٧ ، علیرضا افتخاری روزنامه‌نگار سابق روزنامه ابرار اقتصادی، کشته شده به هنگام تظاهرات های اعتراضی در سال ١٣٨٨ ، هاله سحابی روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان، کشته شده در مراسم خاک سپاری پدرش عزت‌الله سحابی، هدی صابر روزنامه‌نگار نشریه ایران فردا، کشته شده در زندان اوین در خرداد ١٣٩٠ و وبلاگ نویس ستار بهشتی، کشته شده در بازداشتگاه پلیس فتا در سال ١٣٩١، به شکل جدی بررسی نشده‌اند و آمران و عاملان قتل از مجازات مصون مانده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران در رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۱۸ گزارش‌گران بدون مرز از میان ١٨٠ کشور جهان در رده ۱۶۴ قرار دارد.