وضعیت آزادی رسانه در شمال آفریقا (به جز مصر) تاکنون این قدر نگرانکننده نبوده است. به ویژه سه کشور شرایط بدی دارند: الجزایر، که با عادی شدن زندانی کردن روزنامهنگاران آزادی رسانهها خیلی در حال تضعیف است، مراکش، که سه روزنامهنگار برجسته را زندانی کرده است و به فشارها برای آزادی آنان توجهی ندارد، و لیبی و سودان که ناظران و همکاران ما میگویند آزادی رسانه در آنها ناپدید شده است. در الجزایر وضعیت در سال ۲۰۲۱ رو به وخامت گذاشت. بسیاری از روزنامهنگاران زندانی، محاکمه یا از سفر ممنوع شدهاند. تا آخر آوریل سه تن از آنها هنوز پشت میلههای زندان بودند. بعلاوه، سایتهای خبری مسدود شدهاند و برخی نشریات منتقد دولت با فشار مالی مواجهاند.
در مراکش، آزادی رسانه به میزانی قابل توجه تضعیف شده است. چند رسانه مستقل اندک هنوز کار میکنند. سه پرونده کیفری جدی علیه توفیق بوعشرین، تفهیم اتهام در مه ۲۰۱۸، عمر راضی، و سلیمان ریسونی، تفهیم اتهام در مه ۲۰۲۰، به راه افتاده است. هر سه با اتهامهایی جعلی بازداشت، تفهیم اتهام و زندانی شدند که فشار بر رسانهها را هم بیشتر کرده است. وضعیت در لیبی و سودان وخیمتر است، کشورهایی که به دلیل فقدان دولتی واقعی امکان تاسیس رسانهای آزاد نیست و خبرنگاران از شرایط کاری نامطلوبی برخوردارند. بعلاوه، تلاشهایی برای به کنترل درآوردن رسانههای دیداری و شنیداری در جریان است و ارتش، به ویژه در سودان، در همهجا حاضر است.
شرایط در موریتانی کمی بهتر است. در این کشور دورانی دموکراتیک در فاصله سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ منجر به جرمزدایی از تخلفات رسانهای شد و مادههای قانونی سرکوبگر را تضعیف کرد. اما با وجود ادبیات دولت که از گفتگوی صلحآمیز با منتقدان استقبال میکند، روزنامهنگاران هنوز در فقر زندگی میکنند که باعث میشود آنها به شراکت در جرم، جانبداری حزبی، و خودسانسوری ترغیب شوند. در دیگر کشور این منطقه، تونس، آزادی رسانه و دسترسی به اطلاعات یکی از دستاوردهای غیرقابل انکار قانون اساسی جدید است که در سال ۲۰۱۴ تصویب شد. اما پس از قدرت گرفتن رییسجمهور قیس سعید در ۲۵ ژوئيه ۲۰۲۱ و اعلام وضعیت اضطراری به دست او، دغدغههایی جدی پیش آمده است.
در خاورمیانه روزنامهنگاران جان خود را به خطر میاندازند
خاورمیانه منطقهای خطرناک برای روزنامهنگاران است. در ۲۰۲۱، بسیاری هنگام انجام کار خود کشته شدند یا توسط آدمکشهای مزدور به قتل رسیدند. در لبنان، جسد لقمان سلیم، روزنامهنگار و مفسر سیاسی نزدیک خودروی او پیدا شد. او که منتقد جدی حزبالله بود میدانست برای سرش جایزه تعیین شده است.
لبنان در خطر افتادن به ورطهای خشونتآمیز قرار دارد، حملههای آنلاین و تهدید به مرگ علیه روزنامهنگاران رایجتر شده است و گاهی رنگ و بویی واقعی به خود میگیرند. انفعال دولت بسیاری از روزنامهنگاران را مجبور به تبعید کرده است. شهر عدن در یمن در میزان خطر برای خبرنگاران با لبنان رقابت میکند. سه تن در اثر زخمهای حاصل از انفجار هنگام انجام کار خود جان باختند. محمود التومی، خبرنگاری دیگر، از اقدام به قتل با بمبگذاری در خودرو جان سالم به در برد اما همسرش که او هم روزنامهنگار و همراهش بود در این حمله جان باخت.
روزنامهنگاران فلسطینی نیز هنگام درگیریها در اورشلیم در مه ۲۰۲۱ و بار دیگر در حمله ارتش اسرائیل به نوار غزه که بمباران آن منجر به مرگ دو خبرنگار شد، هزینه سنگینی برای کار خود پرداختند. در جاهای دیگر این منطقه، عربستان سعودی که اخیرا موفق شد ترکیه را مجبور کند پرونده قتل جمال خاشقجی را به دادگاهی در عربستان منتقل کند، یکی از بدترین زندانهای دنیا برای روزنامهنگاران است.
در ایران ۲۰۲۱ سال دشوار دیگری برای آزادی رسانهها بود. ابراهیم رئیسی و غلامحسین محسنی اژهای، دو سیاستمداری که بیش از ۳۰ است به آزار و ارتکاب جرایم علیه روزنامهنگاران متهم هستند، به ترتیب رییس جمهور و رییس قوه قضاییه ایران شدند. در نتیجه بازداشت خودسرانه، محکومیت و زندانی کردن روزنامهنگاران افزایش یافت و آنها از مراقبت پزشکی [در زندان] محروم هستند.